طرح های صنعتی یکی از مسائل بسیار حائز اهمیتی است که در اداره مالکیت معنوی به ثبت می رسد؛ زیرا طرح های پرفروش با تعداد طرفداران زیاد همواره توجه رقبا را به خود جلب کرده و آن ها را به سمت و سوی تولید این محصولات می کشانند. لذا، در جهت جلوگیری از سوءاستفاده از آن ها توسط افراد سود جو، بهتر است قبل از افشا به ثبت رسمی برسند. برای انجام فرآیند ثبت طرح های صنعتی باید مراحلی را طی نمود که مستلزم رعایت برخی شرایط و جمع آوری مدارک مورد نیاز است. در این بخش به همه جوانب این امر پرداخته شده است، برای دریافت اطلاعات بیش تر در این زمینه با ما همراه شوید.
ثبت طرح صنعتی
ترکیب های خطوط با رنگها یا شکل های سه بعدی که با خطوط، رنگ و بی رنگ ترکیب و باعث تغییر شکل یک محصول صنعتی یا دستی می شود را طرح صنعتی گویند. به بیان ساده تر مشخصه های ظاهری و ترکیب خط ها و رنگ های یک محصول است که تنها زمانی قابلیت به ثبت رسیدن را پیدا می کنند که به شیوه ای نو، با ابتکار و به صورت اصیل طراحی شوند. ثبت طرح های صنعتی در اداره مالکیت معنوی امکان پذیر است که طی یک سری سلسله مراتب خاص انجام می پذیرد.
به طور معمول صاحبان طرح های صنعتی برا حفاظت از محصولات خود در مقابل افراد سود جو که در جست و جوی منافع بیشتر بوده و در این راستا از طرح های افراد دیگر سوءاستفاده می کنند، اقدام به ثبت آن ها می نمایند که به موجب آن تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی می توانند از طریق قانونی با شخص ثالث متخلّف، برخورد کنند. علاوه بر این ثبت طرح های صنعتی مزیت های دیگری نیز دارد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
مزایای ثبت طرح های صنعتی
- دریافت کلیه حقوق انحصاری طرح و اجازه ی استفاده و بهره برداری رسمی از آن
- جلوگیری از انتشار طرح های مشابه
- اجرای رقابت ها در چارچوبی عادلانه
- افزایش ارزش طرح صنعتی پس از ثبت شرکت و همچنین بالا بردن اعتبار و ارزش خود شرکت در بین رقبا
- ایجاد تنوع در طرح ها و رنگ های یک محصول
- امکان انتقال و واگذاری حق طرح صنعتی به شخص دیگر جهت دریافت منفعت
- افزایش سطح بازاریابی شرکت
مدارک مورد نیاز جهت ثبت طرح های صنعتی
در این قسمت مدارک مورد نیاز جهت ثبت طرح های صنعتی هم برای اشخاص حقیقی و هم اشخاص حقوقی شرح داده شده است.
- کپی برابر اصل مدارک شناسایی فرد متقاضی
- کپی برابر اصل مدارک شناسایی طراح
- ۶ قطعه عکس از تمامی زوایای طرح مورد نظر
- آدرس و مشخصات محل کار فرد متقاضی به همراه کد پستی
شخص حقوقی
- کپی برابر اصل مدارک شناسایی مدیران شرکت
- کپی برابر اصل مدارک شناسایی طراح
- کپی آگهی تأسیس شرکت
- کپی آگهی آخرین تغییرات شرکت
- ۶ قطعه عکس از تمامی زوایای طرح مورد نظر
- آدرس محل فعالیت شرکت همراه با تلفن و کد پستی آن
نکته: تمامی عکس های تهیه شده از طرح باید به صورت عمودی و در اندازه a4 بوده و زمینه آن ها باید دارای رنگ روشن با تصاویری رنگی باشد.
نام گذاری فایل های ارسالی به صورت لاتین و با پسوند ipg صورت بگیرد.
اگر طراح تمایلی به ثبت طرح صنعتی به نام خود را نداشته باشد، می تواند با یک فرم درخواسنامه کتبی آن را اعلام و همراه سایر مدارک به اداره مذکور تقدیم کند.
مراحل ثبت طرح های صنعتی
- برای انجام این کار باید در ابتدا یک اظهارنامه در این جهت تنظیم شود که باید حتما به زبان فارسی نوشته شده ( در صورت لاتین بودن اظهار نامه باید حتما ترجمه رسمی شود.) و دارای تاریخ دقیق به همراه امضای طراح یا وکیل او باشد. در خصوص اشخاص حقوقی علاوه بر امضای طراح، مهرو امضای مدیران شرکت نیز الزامی است.
- مراجعه به سامانه رسمی اداره، وارد کردن اطلاعات و بارگزاری اظهارنامه و مدارک
- بررسی اطلاعات، مدارک و طرح های صنعتی توسط کارشناسان، جهت یافتن ایرادات کار و در صورت نبود هیچ گونه مشکل و نقص، تأیید نمودن آن ها
- صادر کردن یک ابلاغیه از طرف کارشناسان جهت ارسال مدارک
- ارسال مدارک و طرح ها به آدرس مندرج در ابلاغیه
- تأیید مدارک و طرح ها و تنظیم پیش نویس آگهی ثبت طرح صنعتی
- پرداخت حق الثبت طرح صنعتی و ارائه رسید آن
- چاپ آگهی ثبت طرح صنعتی در روزنامه رسمی
- ارائه روزنامه به اداره و دریافت سند تصدیق نامه طرح صنعتی
طرح های صنعتی که قابلیت ثبت ندارند:
برخی از طرح های صنعتی که قابلیت ثبت رسمی را ندارند، شامل موارد شرح داده شده در قسمت زیر می شوند.
- طرح هایی که نو، اصیل و مبتکرانه نیستند.
- طرح هایی برگرفته از نمادهای رسمی مثل پرچم کشورها
- طرح هایی خارج از عرف، فرهنگ و شئونات اسلامی
نکته: صنایع دستی در اکثر کشورها به عنوان طرح های صنعتی مورد قبول واقع نشده و قابلیت ثبت رسمی ندارند. زیرا، از نظر آن ها محصولاتی که بر طبق این طرح ها ساخته می شوند، جزو کالاهای تولیدی محسوب شده و می توان آن ها را نیز با ابزارهای صنعتی دوباره تولید کرد.
سؤالات متداول در زمینه ثبت طرح های صنعتی
– آیا طرح های صنعتی با اختراع متفاوت هستند؟
بله این دو با یکدیگر دارای تفاوت هایی هستند که از جمله آن ها می توان به این مورد اشاره نمود که در ثبت یک اختراع روش کار، کاربرد، ابتکار عمل و فرمول و نقشه در نظر گرفته شده و بررسی می شود در صورتی که در طرح های صنعتی، شکل ظاهری و بسته بندی یک محصول مورد ارزیابی قرار می گیرد.
– چه راهکارهایی برای حمایت از طرح های صنعتی وجود دارد؟
برای این که یک طرح صنعتی دارای حقوق حمایتی شود، باید حتما به ثبت رسمی در اداره مالکیت معنوی برسد. بر این اساس پس از ثبت، بهره برداری و استفاده از این طرح ها تنها در صورت رضایت طراح و مالک آن ها امکان پذیر است. لذا، مالک در زمان رؤیت هرگونه تخطی از قوانین یا مشابهت و تقلید از طرح صنعتی خود به صورت قانونی از این افراد شکایت کرده و در دادگاه اقامه دعوی می کند.
– ثبت طرح های صنعتی چه قدر زمان می برد؟
معمولا زمان انجام فرآیند ثبت طرح های صنعتی بسته به نوع و قالب طرح، تعداد افراد در حال انتظار جهت ثبت طرح صنعتی و بررسی اظهار نامه متغییر است و معمولا از یک تا سه ماه به طول می انجامد.
– آیا طرح های صنعتی قابلیت انتقال به شخص ثالث را دارند؟
بله مالکین طرح های صنعتی می توانند با صدور اجازه نامه از طرف طراح به شخص ثالث، به او مجوز استفاده و بهره برداری از آن طرح را اعطا کنند. به این صورت که این کار با عقد یک قرارداد دو طرفه بین مالک و متقاضی و درج تمامی شرایط و تعیین نمودن حدود انجام می پذیرد.