یکی از انواع شرکت های تجاری، تعاونی ها هستند که مانند سایر شرکت ها با هدف اصلی کسب منفعت و سود تشکیل نمی شوند. در واقع شاید یکی از اهداف این شرکت ها نیز سود دهی باشد. اما، مهم ترین هدف تأسیس آن ها بهبود بخشیدن به وضعیت اقتصادی و مالی شرکا است. شرکت های تعاونی نیز طبق قوانین باید به مانند سایر مؤسسات به ثبت رسمی برسند تا توانایی فعالیت قانونی پیدا کرده و دارای رسمیت و شخصیت حقوقی گردند. در ادامه به بررسی تمام جوانب موضوع ثبت شرکت تعاونی می پردازیم.
شرکت تعاونی و انواع آن
مسلما تا کنون نام شرکت های تعاونی به گوش شما خورده است و این که این نوع شرکت ها معمولا یادآور تأمین کالا و یا خدمت با قیمت مناسب هستند. مانند تعاونی های مسکن که با قیمت بسیار پایین برای قشر کم درآمد جامعه خانه و کاشانه تهیه می کنند یا تعاونی های کشاوری که محصولات، سم ها و کودها را با هزینه های بسیار مقرون به صرفه در اختیار این قشر قرار می دهند. این شرکت ها همان گونه که توضیح دادیم با هدف اصلی بهبود شرایط اقتصادی، رفاه و تأمین نیازهای شرکا تشکیل می شوند که اعضای تشکیل دهنده آن ها اشخاص حقیقی بوده و در قالب سهامی ( خاص یا عام) یا بر اساس قوانین مندرج در اساسنامه مصوب خود تشکیل می شوند. شرکت های تعاونی از نکته نظر موضوع کار به دو دسته تعاونی تولید و تعاونی توزیع تقسیم بندی می شوند.
نکته: گاهی تعداد اعضای شرکت های تعاونی بسیار زیاد می شود که در آن صورت با عنوان تعاونی های بزرگ خوانده می شوند.
مقصود از تشکیل شرکت تعاونی
همان گونه که در قسمت فوق ذکر شد، این شرکت های تجاری در راستای تحقق اهداف بخش تعاون گام برمی دارند که از جمله هدف های تشکیل و ثبت آن ها می توان به موارد درج شده در قسمت زیر اشاره کرد:
- در جهت اشتغال زایی، ساخت و تأمیین شرایط کار تأسیس می شوند.
- فراهم کردن شرایط برای کسانی که توانایی و مهارت کار را دارند، اما از امکانات آن بی نصیب هستند.
- پیش برد هدف برپایی عدالت اجتماعی از طریق جلوگیری از قرار گرفتن ثروت و سرمایه در دست گروهی خاص
- باعث جلوگیری از کارفرما بودن مطلق دولت می شود.
- انتصاب نیروهای کار فعال به پست های مدیریتی و قرار دادن سرمایه و منابع در اختیار آن ها
- جلوگیری از انحصار و احتکار کالا، بالا رفتن نرخ تورم و متضرر نمودن دیگران
شرایط تشکیل شرکت تعاونی
شرکت های تعاونی بر پایه اصول تشکیل شرکت های سهامی خاص و عام یا بر طبق قوانینی که با رضایت و نظر شرکا تنظیم شده است، تشکیل می شوند. برخی از شرایط ثبت و تأسیس شرکت های تعاونی به شرح زیر است.
- طبق روال تشکیل تمامی شرکت ها، تعاونی ها نیز باید دارای اساسنامه باشند که این مورد توسط وزارت تعاون تنظیم شده و در غالب یک نمونه به مؤسسان شرکت تعاونی تحویل داده می شود. در این اساسنامه، نام شرکت با پسوند تعاونی، هدف تشکیل، موضوع فعالیت، نوع و قالب، زمان کار، آدرس محل فعالیت، سرمایه اولیه، قوانین وضع شده در رابطه با اعضا، ارکان شرکت، قوانین کاری و اقتصادی، شرایط انحلال، تعداد اعضا در ازای سرمایه و…را درج می کنند.
– قبل از اقدام به ثبت شرکت تعاونی، مؤسسان باید از طرف وزارت تعاون یک موافقت نامه دریافت کنند و تحت عنوان مجوز ثبت، به اداره ثبت شرکت ها تسلیم نمایند.
– اعضای شرکت های تعاونی باید بر طبق مندرجات و قوانین اساسنامه فعالیت کنند و تقسیم وظایف آن ها نیز بر همین اساس انجام شود که باید با توجه به همین قوانین در تمامی کارها حق نظارت داشته باشند.
– شرکت تعاونی نیز همچون سایر شرکت های تجاری بعد از ثبت رسمی دارای شخصیت حقوقی بوده و سرمایه آن از دارایی اعضای تشکیل دهنده اش مجزا است.
– هر شخص بنا به میزان سهام خود در این شرکت دارای مسئولیت مالی است و در مقابل بدهی به شخص ثالث مسئولیت دارد.
– سرمایه هر شرکت تعاونی به صورت سهام در می آید و مقدار و نوع هر سهم بر اساس اساسنامه تعیین می شود.
– حداقل میزان سرمایه اولیه برای شرکت های تعاونی عام ۱۰۰ هزار تومان و برای شرکت های تعاونی خاص یک میلیون تومان است.
– باید حداقل یک سوم از کل سرمایه در تعهدنامه ای تأیید و پرداخت شود.( در صورت نقدی بودن آن، باید این میزان تأیید و تسلیم شود.)
– مؤسیس باید تعهد نامه ای در جهت خرید حداقل دو سوم از سهام شرکت تعاونی تنظیم کنند.
– میزان سهام در این شرکت های تجاری با نام و قابل تقسیم نیست و ارزش هریک به صورت نقدی پرداخت می شود.
– تمامی شرکا در مجمع عمومی شرکت های تعاونی تنها دارای یک حق رای هستند.
– مسئولیت اداره این شرکت ها بر عهده مدیران (اعضای هیئت مدیره) است.
نکته: تمامی شرکت های تعاونی از نظر سرمایه به دو دسته تقسیم می شوند که سرمایه در دسته اول به طور کلی توسط اعضا تأمین می شود و در دسته دوم، بیش از نیمی از دارایی شرکت از آن شرکا و نیم دیگر آن در اختیار ادارات دولتی و عمومی است.
ثبت شرکت تعاونی
برای این که یک شرکت تعاونی دارای شخصیت حقوقی و فعالیتی قانونی شود، باید حتما به ثبت برسد، پس از تشکیل و برگزاری اولین نشست مجمع عمومی شرکت که آگهی دعوت آن در روزنامه رسمی چاپ شده است، باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ جلسه نسبت به انجام روند ثبت رسمی شرکت اقدام شود. از جمله فواید ثبت کردن شرکت های تعاونی، رسمیت بخشیدن به فعالیت و اطلاع رسانی تشکیل آن ها است.
از جمله پیش نیاز های ثبت شرکت های تعاونی در رابطه با عضویت اعضای آن، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اعضای شرکت باید تابعیت ایرانی داشته باشند.
- اعضای شرکت باید هیچ گونه سوپیشینه یا سابقه کیفری نداشته باشند.
- اقرارنامه عدم ممنوعیت قانونی و عدم ورشکستی تنظیم کنند.
- تعهد نامه رعایت مقرارات تعاونی تنظیم و امضا کنند.
- اعضای آن باید در هیچ تعاونی مشابه ای فعالیت نداشته باشند.
اخذ مجوز ثبت شرکت تعاونی
یکی دیگر از پیش نیازهای ثبت شرکت های تعاونی، دریافت مجوز از وزارت تعاون است که به همین منظور باید مؤسیس شرکت اطلاعات و شرایط تشکیل خود را همراه مدارک تحویل وزارت خانه دهند. پس از بررسی آن ها توسط مسئولین زیربط و وجود نداشتن هیچ گونه مغایرتی با قوانین و مقررات وضع شده در این زمینه، اداره مذکور اقدام به صدور مجوز ثبت می نماید. تسلیم کردن این مجوز لازمه ثبت رسمی شرکت است و در صورت نبود آن، ثبت تعاونی غیر ممکن است.
مدارک مورد نیاز جهت ثبت شرکت تعاونی
- اساسنامه تنظیم و تصویب شده در مجمع عمومی تعاونی بر اساس نمونه اساسنامه ارسالی وزارت تعاون
- مجوز صادر شده توسط وزارت تعاون
- آگهی دعوت به مجمع عمومی عادی
- صورت جلسه و اظهارنامه تنظیم شده در مجمع عمومی عادی شرکت تعاونی به همراه اسم حاضرین و امضای آن ها
- فیش پرداخت شده سرمایه شرکت به صندوق تعاون بر اساس قوانین مصوب اساسنامه
- لیست نام و مشخصات مدیر عامل، هیئت مدیره، بازرسان و اعضای شرکت همراه با امضای هر یک
- سند مالکیت یا جاره نامه مکان شرکت
مراحل ثبت شرکت تعاونی
- مانند مراحل ثبت سایر شرکت های تجاری برای ثبت تعاونی ها نیز باید ابتدا مدارک مورد نیاز جهت ثبت این نوع شرکت را جمع آوری کرده و دقت کنید که بر طبق قوانین و مقررات مخصوص تشکیل، تنظیم شده باشند. سپس آن ها را به همراه مجوز دریافت شده توسط وزارت تعاون و یک نام مناسب ( مطابق با شئونات اسلامی و فرهنگ کشور، بامعنا، فارسی و غیر تکراری باشد.) که در کنار آن واژه تعاونی قرار دارد، جهت ارائه به اداره ثبت شرکت ها، آماده نمایید.
- به سامانه رسمی ثبت شرکت ها مراجعه کرده و تمامی اطلاعات خواسته شده را وارد و فرم تقاضانامه را بارگزاری کنید. با به پایان رسیدن مراحل اولیه، یک کد رهگیری برای شما ارسال می شود که در نزدیک ترین زمان و پس از رؤیت و نظردهی کارشناسان، می توانید مجددا از طریق همان رمز روند کار خود را در سامانه پیگیری کنید.
- اگر اطلاعات و مدارک شما از نظر کارشناسان قابل قبول باشد، یک ابلاغیه برای شما صادر می شود که شما در حداقل زمان پس از رؤیت آن، باید مدارک را با پست به اداره مذکور ارسال کنید.
- در صورت موافقت با مدارک و انجام شدن روند اجرایی و مراحل کار شما، باید به اداره ثبت شرکت ها مراجعه کرده و پس از پرداخت فیش حق الثبت شرکت خود و ارائه رسید آن به مسئولان زیربط، آن ها پس از درج نام شرکت شما با شناسه و تاریخ دقیق ثبت رسمی در دفتر مخصوص ثبت اداره، پیش نویس آگهی را تنظیم می کنند که طبق قوانین در جهت اطلاع رسانی عموم، باید در روزنامه رسمی و کثیرالانتشار به چاپ برسد.
- پس از یک ماه از تاریخ چاپ اگهی در روزنامه رسمی، شما می توانید به اداره مربوطه مراجعه کنید و سند ثبت شرکت خود را تحویل بگیرید.
دریافت پروانه تأسیس شرکت تعاونی
در شرکت های تعاونی برای این که شما بتوانید به صورت رسمی و قانونی کار و فعالیت خود را آغاز کنید، باید حتما پس از ثبت شرکت در جهت اخذ پروانه تأسیس آن اقدام کنید که به منظور انجام این کار باید موارد زیر را در دست داشته باشید:
-فرم درخواستنامه از طرف شرکت یا اتحادیه تعاونی
– ارائه سند ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی
– ارائه آگهی روزنامه رسمی تأسیس شرکت
– ارائه کد مخصوص شرکت که ازطرف وزارتخانه یا اداره کل تعاون صادرشده است.
نکته: اتحادیه تعاونی از تجمع حداقل ۷ شرکت تعاونی که موضوع کار یکسانی دارند، تشکیل و به ثبت رسمی می رسند.