به منظور دریافت حق انحصاری و بهره برداری قانونی و ایمن از اختراع و جلوگیری از سواستفاده افراد سودجود، باید آن را به ثبت رساند. این کار مزایای فراوانی دارد. لذا، بهتر است که مخترعان در نخستین گام پس از اتمام کارهای اختراع در جهت ثبت آن اقدام نمایند. اگر شما نیز قصد به ثبت رساندن یک اثر ابتکاری را دارید با ما در ادامه این مقاله همراه شوید تا اطلاعات کافی و صحیحی در رابطه با ثبت اختراع به دست آورید.
ثبت اختراع چیست؟
در زمان ارائه یک طرح به اداره مالکیت صنعتی، از طرف این سازمان یک سند به عنوان اعطا کننده حقوق انحصاری به صاحبان اثر داده می شود که به آن سند ثبت اختراع گویند. این حق برای یک مدت معین در اختیار مخترع قرار می گیرد تا بتواند در کمال امنیت و به صورت قانونی، طرح خود را عرضه و افشا کند و بتواند از آن بهره برداری و کسب منافع نماید. در بیان ساده اختراع شامل یک وسیله، فرآیند یا راهکاری جدید در جهت انجام یک کار خاص، می شود.
ثبت اختراع و دریافت سند آن باعث محافظت از فرآورده می شود و این امکان را فراهم می کند که طرح بدون رضایت صاحب اصلی آن، تولید، مورد استفاده، عرضه و فروخته نشود و در صورت مشاهده هر گونه تقلید یا تشابه، صاحب اختراع می تواند از طریق قانونی با متخلّف برخورد کند. ثبت اختراعات در مسیرها و موارد مختلفی انجام می شود که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.
انواع سندهای ثبت اختراع
سندهای سودمند:
این سندها به افرادی که با ابتکار و نوآوری یک وسیله اختراع کرده و باعث بالا بردن سطح اقتصادی و پیشرفت علم شده اند، داده می شود.
سندهای طرحی:
به افرادی که طرح های اصولی و راه بردی در جهت صنعت و تولید ارائه می دهند، اعطا می شوند.
سندهای گیاهی:
به شخصی که یک نوع گیاه را کشف، کشت یا ایجاد کرده و گامی مؤثر در بالا بردن سطح اقتصادی کشور برداشته است، داده می شود.
سندهای فرمولی:
این نوع سندها به افرادی که در ساخت یک محصول از یک ترکیب جدید و نوآورانه استفاده کرده اند، اعطا می گردد.
سندهای طرز استفاده جدید:
افرادی که خواص و روش های جدیدی را برای استفاده از یک محصول یا فرآورده خاص ارائه می دهند، می توانند با به ثبت رساندن آن ها، سند نحوه استفاده جدید دریافت کنند.
مدارک مورد نیاز جهت ثبت اختراع
مدارک مورد نیاز ثبت اختراع برای افراد عادی و اختراعات شرکتی قدری متفاوت است که در قسمت زیر به بررسی هریک خواهیم پرداخت.
صاحب اثر
–کپی برابر اصل مدارک شناسایی فرد مخترع
– سه نسخه اظهار نامه ثبت اختراع
– فرم های تکمیل شده مرتبط با اختراع
– آدرس دقیق محل سکونت و کد پستی فرد مخترع
– اگر اختراع یک دستگاه است باید طرح ساخت آن نیز ارائه شود.
اختراع شرکتی
– کپی برابر اصل مدارک شناسایی مخترع
– کپی برابر اصل مدارک شناسایی افراد صاحب امضای شرکت ( مدیران)
-فرم های تکمیل شده مرتبط با اختراع
– سه نسخه از اظهارنامه ثبت اختراع
– روزنامه رسمی تأسیس شرکت
– روزنامه رسمی آخرین تغییرات شرکت
– آدرس دقیق مکان فعالیت شرکت همراه با کد پستی آن
– در صورتی که اختراع یک وسیله یا دستگاه است، ارائه نقشه ساخت آن، امری الزامی است.
مزایای ثبت اختراع
ثبت رسمی یک اختراع به صاحب آن این امکان را می دهد که تحت حمایت قانونی از اثر خود استفاده و کسب منافع نماید. همچنین باعث می شود که ایده یا وسیله اختراع شده به نام مخترع آن به صورت رسمی در دفتر اختراعات اداره مالکیت صنعتی، ثبت شود تا فرد صاحب اثر به صورت قانونی با افرادی که قصد سوءاستفاده از آن را دارند، برخورد کند. ثبت یک اختراع باعث می شود از نقشه و طرح های این چنینی در کشور حمایت به عمل آید و این کار موجب تشویق و ایجاد انگیزه در آن ها برای تلاش بیشتر در زمینه نوآوری می شود. از جمله دیگر مزایای این امر، می توان به موارد شرح داده شده در قسمت زیر اشاره کرد:
- مخترع می تواند با اعطای امتیاز استفاده از اختراع خود به اشخاص دیگر از این راه کسب درآمد نماید.
- امکان حاضر شدن به صورتی کاملا مطمئن را برای صاحب یا صاحبان اثر فراهم می کند و این اشخاص می توانند بی دردسر و در کمال امنیت به تولید، صادرات و واردات، فروختن و بهره برداری از اختراع خود بپردازند.
- بالا بردن ارزش تجاری اثر در مقابل دریافت سود بیشتر
- واگذاری حقوق اختراع به ثبت رسیده به شخص ثالث ( در صورت فوت صاحب اثر این حق به ورثه او انتقال پیدا می کند.)
- امکان برخورد قانونی با کسانی که سعی در ارائه فرآورده ای مشابه اثر مخترع اصلی را دارند از طریق مراجع قانونی وجود دارد.
- ثبت اثر با نام و مشخصات صاحب آن
- فراهم آوردن امکان استفاده از تسهیلات مؤسسات دانش بنیان
- استفاده از خدمات بنیاد ملی نخبگان و همچنین تسهیلات سازمان حمایت از پژوهشگران
- دریافت ویزای تحصیلی در سایر کشورها
- ایجاد شرایط عالی جهت استخدام فوری
- دریافت کارت معافیت از خدمت یا اخذ تخفیف در این زمینه
نحوه ثبت اختراع
– شما در ابتدا باید تمام اطلاعات در رابطه با اثر اختراع شده را در قالب توصیف نامه ای که شامل مواردی همچون زمینه کاربرد و نوع آن، هدف از تولید، اثبات جدید و ابتکاری بودن، نحوه کار و فواید فرآورده است، تدوین و همچنین یک ادعا نامه و اظهارنامه در جهت به ثبت رساندن آن تنظیم کنید، سپس برای ثبت اختراع اقدام نمایید. لازم به ذکر است که اظهارنامه باید حتما به زبان فارسی و دارای تاریخ دقیق و امضای مخترع باشد.(برای افراد حقوقی، باید حتما امضای مدیر عامل شرکت در کنار امضای مخترع موجود باشد.)
– پس از جمع آوری مدارک و پیش نیازهای لازم، در مرحله بعدی فرد متقاضی ثبت اختراع، باید به سامانه رسمی اداره مالکیت صنعتی مراجعه کرده و با وارد کردن تمامی اطلاعات شخصی، یک عنوان مناسب برای اثر خود و بارگزاری فرم های توصیف نامه، ادعا نامه، خلاصه طرح ها و نقشه ها در این سایت، بر روی کلید تأیید کلیک کرده و منتظر پاسخ بماند. ( کد ره گیری دریافت شده را به خاطر بسپارید تا بتوانید از طریق آن روند کار را پیگیری کنید.)
– با رؤیت و تأیید صلاحیت مدارک و اطلاعات توسط کارشناسان باید آن ها را از طریق پست به آدرس درج شده در ابلاغیه ارسال نمایید.
– پس از پایان روند قانونی با ارائه رسید پرداخت حق الثبت اختراع، اثر شما به صورت رسمی به ثبت می رسد که باید آگهی آن را بر طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران در روزنامه رسمی ثبت شرکت ها به چاپ برسانید تا با ارائه آگهی ها موفق به دریافت سند ثبت اختراع خود شوید.
– در نهایت و به عنوان آخرین مرحله، شما باید گواهی ثبت اختراع را همراه مدارک خود به بنیاد ملی نخبگان تحویل دهید تا بتوانید به صورت رسمی از اثر خویش بهره برداری کرده و شامل مزایا و تسهیلات این سازمان شوید.
نکته: زمان اعتبار گواهی ثبت اختراع برای مدت ۲۰ سال است که در طول تمام این تاریخ حقوق ناشی از اختراع در انحصار صاحب یا صاحبان آن است.
نکته: در صورتی که فرد متقاضی ثبت اختراع نخواهد اثر به نام خود او ثبت شود، باید یک تقاضانامه کتبی تنظیم کرده و با امضای آن همراه مدارک به اداره ثبت تحویل دهد.
اختراعاتی که قابلیت ثبت ندارند:
- تمامی نظریه های علمی، معادله های حل در ریاضیات و اثرهای هنری
- کلیه کارهای ذهنی، طرح ها و قاعده های انجام فعالیت های تجاری
- روش های درمانی برای انواع بیماری ها در انسان و حیوانات، ( این مورد دارای یک سری تبصره های خاص از قبیل تولید واکسن است.)
- فرآورده های بیولوژیکی در تولید منابع ژنتیک
- موارد پیش بینی شده در فناوری و صنعت