برای مدتی به دنبال راه‌اندازی کسب و کاری بودم که سال‌ها علاقه‌اش را در سر می‌پروراندم اما جرات پیگیریش را نداشتم. تا اینکه وقتی زیر دست خانم آرایشگر تاب می‌خوردم از مدارک فنی حرفه‌ای و جواز کسب و کار شاگردانش شروع به صحبت کرد. گفت همه آنها به کار موردعلاقه‌شان مشغول شده‌اند؛ یک همت و پشتکار تنها چراغ مسیر پیشرفت‌شان بوده است.
مدیریت کسب و کار بلد بودم اما مدام این پا و آن پا می‌کردم، فکر می‌کردم تنها قرار گرفتن در مسیر بود که می‌توانست انگیزه‌ام را برای شروع بهتر کند. پس مسیر کارآفرینی من با شرکت در دوره فنی‌حرفه‌ای و گرفتن مجوز به دنبال آن ورق خورد تا بتوانم بدون فوت وقت و اطمینان از کامل بودن همه چیز، دست به کار شوم. در اینجا مراحلی را که برای اخذ جواز کسب و کار طی کرده‌ام را توضیح می‌دهم.
جواز کسب چیست و چه کاربردی دارد؟
پروانه کسب یا جواز کسب وکار یک سند یا مدرک قانونی است که برای راه‌اندازی کسب وکار مورد استفاده قرار می‌گیرد. داشتن این مجوز کسب و کار، حاکی از این است که شما بر اساس مقررات قانون نظام صنفی اجازه دارید در یک محل مشخص و تحت نام شخصی حقیقی فعالیت خود را آعاز کنید. در غیر این‌صورت شهرداری این اجازه را دارد تا محل کسب شما را پلمپ کند.
در صورتی‌که بخواهید از فعالیت غیرقانونی سر باز زنید باید جریمه سنگینی را پرداخت کنید و بعد از آن هزینه‌ای در قبال تاسیس هر گونه محل کسب و کار یا واحد صنفی بپردازید. بنابراین، شرط حیاتی برای شروع فعالیت کاری اقتصادی و قانونی، دریافت جواز کسب و کار است.
انواع پروانه کسب
انواع پروانه کسب به دو دسته کلی زیر تقسیم می‌شود که به توضیح هر یک از آنها به‌طور مجزا می‌پردازیم.
-
پروانه کسب موقت
پروانه کسب موقت تنها یک‌بار و به مدت یک سال صادر می‌شود. پس از اتمام این مدت، مالک کسب و کار موظف است تا 30 روز آینده برای دریافت پروانه کسب دائم اقدام کند. در غیراین‌صورت، مجوز کسب باطل می‌شود.
-
پروانه کسب دائم
پروانه کسب دائم 5 سال اعتبار دارد و بعد از اتمام این دوره زمانی، شخص مالک باید در جهت تمدید آن اقدام کند. در غیراین‌صورت، این پروانه کسب باطل خواهد شد و فرد دوباره برای دریافت مجدد آن باید تلاش کند.
-
انواع جواز کسب
انواع جواز کسب وکار براساس هدف و نوع صنفی که شخص یا مالک کسب و کار راه‌اندازی می‌کند، می‌تواند متفاوت باشد که مهمترین آنها شامل موارد زیر می‌شود.
-
جواز کسب توزیعی
یکی از رایج‌ترین مجوزهای کسب و کار، جواز کسب توزیعی است که برای فروش مواد یا کالاهای مصرفی به کار می‌رود. از مهمترین آنها میتوان به کسب و کارهایی از قبیل فروش لوازم آرایش، بوتیک، لوازم خانگی و مشاغلی از این دست اشاره کرد.
-
جواز کسب تولیدی
دومین نوع از جواز کسب و کار مربوط به اصناف تولیدی می‌شود که در محلی خاص اقدام به تولید لوازم، مواد خوراکی یا سایر محصولات می‌کنند. برای درک بهتر این نوع جواز کسب میتوان از کسب و کارهای تولید لباس، شرینی، نان، مواد پلاستیکی، فلزی یا تولیدی پوشاک نام برد.
-
جواز کسب فنی
یکی از شرایط لازم برای دریافت جواز کسب فنی، داشتن مدرک فنی حرفه‌ای مرتبط با تخصص یا حرفه مورد نظر شماست. هر نوع مشاغل تعمیراتی، تاسیساتی زیرشاخه این جواز کسب قرار می‌گیرند.
-
جواز کسب خدماتی
دریافت جواز کسب خدماتی، نیازمند ارائه خدماتی خاص در اصناف گوناگون به افراد است. آرایشگاه‌ها، کافی‌نت‌‌ها و دفاتر خدمات بیمه نیازمند دریافت این نوع مجوز کاری هستند تا بتوانند فعالیت خود را شروع کنند.
تفاوت جواز کسب با پروانه کسب
تفاوت عمده بین جواز کسب و پروانه کسب در این است که جواز کسب تعیین‌کننده کسب‌وکار یا شغل موردنظر مالک است، در‌حالی‌که پروانه کسب به مدت زمان اعتبار مجوز دلالت می‌کند. اما به‌طورکلی هیچ تفاوتی باهم نداشته و تنها تفاوت مشهود آن دو، بر روی مدت زمان و نوع کسب و کار تمرکز دارد.
مراحل دریافت پروانه کسب
قبل از ثبت‌نام اینترنتی و دریافت پروانه کسب و کار ابتدا فرد متقاضی می‌بایست به سایت درگاه ملی مجوزهای کشور مراجعه کرده و اقدام به دریافت کد رهگیری کند. سپس، وارد سایت ایران اصناف شده و با استفاده از کد پیگیری دریافتی، ثبت‌نام خود را به انجام برسانید. پس از گذر از این دو مرحله، کمیسیون بازرسی اتحادیه از محل کار بازدید کرده وگزارشی مبنا بر اخذ مجوز تنظیم می‌کند. در آخر، درخواست فرد متقاضی در جلسه هیئت مدیره مورد بررسی قرار خواهد گرفت و نتیجه نهایی به‌صورت کتبی به متقاضی اعلام خواهد شد.
شایان ذکر است که هزینه ثبت نام پروانه کسب با توجه به نوع کسب و کار متفاوت خواهد بود.
شرایط و مدارک لازم برای ثبت نام پروانه کسب
طبق ماده 6 آئین‌نامه، صدور پروانه كسب در اتحاديه‌هاي صنفي شامل موارد زیر است:
- داشتن تابعيت جمهوري اسلامي ايران برای ایرانیان
- پروانه كار معتبر از وزارت كار و امور اجتماعي و پروانه اقامت معتبر از وزارت كشور برای اتباع خارجی
- داشتن سابقه سكونت به مدت 5 سال براي متقاضيان شهر تهران و داشتن مدرکی برای اثبات آن
تبصره: مدت زمان سکونت در شهرهای دیگر، متناسب با جمعیت، میزان واحدهاي صنفي و اوضاع جغرافياي آن شهر متغیر باشد.
همچنین، اگر قصد نقل مکان از تهران به سایر شهرها را دارید، رعایت سابقه سکونت الزامی نیست.
- ارائه سند مالكيت يا اجاره نامه رسمي
- داشتن گواهي پايان خدمت نظام وظيفه يا معافيت دائم
- ارائه گواهي عدم سوء پيشينه
- توانایی خواندن و نوشتن، (این شرط برای متقاضیان بالای 45 سال صدق نمی‌کند)
- داشتن گواهي عدم اعتياد به مواد مخدر از وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشكي
- ارائه گواهي برای تایید تجاری بودن محل کسب‌وکار يا رعايت ضوابط شهرداري محل
- داشتن برگ سلامت و بهداشت شخصي و محل كسب از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي و آرايشي
- موافقت اداره اماكن نيروي انتظامي براي مشاغل خاص بر اساس آيين نامه مربوطه.
- مدارك لازم برای اثبات صلاحيت فني براي مشاغل فني بر اساس تبصره 2 ماده 35 قانون صنفي.
- 6 قطعه عکس جدید
- فتوكپي شناسنامه عكس‌دار دو برگ
آیا خانم‌ها می‌توانند برای دریافت مجوز کسب و کار اقدام کنند؟
براساس قوانین کشوری، امکان دریافت مجوز کسب و کار در برخی از مشاغل برای خانم‌ها وجود ندارد. از دلایل مهم آن میتوان به مواردی اعم از: سختی کار، میزان حساسیت شغل یا حرفه، مشاغل فنی و میزان ارتباط با سطوح بالاتر اشاره کرد. مشاغل ممنوعه برای خانم‌ها شامل مواردی از قبیل: سفره خانه، رستوران، تعمیرگاه خودرو، تولیدی های خاص، طلاسازی، خدمات تاسیسات برقی ساختمان، خدمات عمرانی، مصالح ساختمانی، عمده فروشی آهن پروفیل و ضایعات است. توجه داشته باشید که خانم‌ها می‌توانند در سایر مشاغل مانند مشاغل آرایشی و بهداشتی، تولیدی پوشاک و مواردی از این دست جواز کسب و کار خود را بگیرند.
اما داشتن شرایطی از قبیل: انجام معاینات پزشکی و دریافت کارت مربوطه؛ تایید صلاحیت فردی، انتظامی و ترافیکی متقاضی، توسط نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و صدور گواهی مربوطه؛ داشتن تحصیلات مرتبط و اثبات آن از طریق ارائه پروانه تخصصی و فنی یا دیپلم فنی یا مدارک تحصیلی بالاتر مرتبط بسیار حائز اهمیت است.
هزینه ثبت نام پروانه کسب
دریافت پروانه کسب همانند سایر خدمات دولتی و کشوری نیازمند هزینه و حق عضویت است که به حساب اتحادیه و حساب خزانه کشوری واریز می‌شود. بسیاری معتقدند حداقل هزینه پیشنهادی 2 میلیون و حداکثر آن 5 میلیون تومان برآورد شده است که این مبلغ بنابر نوع کسب و کار و صنف آن متفاوت خواهد بود. از طرفی دیگر، مشاغل فنی یا دیگر مشاغلی که نیازمند دوره‌های آموزشی هستند، باید این دوره‌ها را زیرنظر یک مرکز معتبر یا فنی‌حرفه‌ای بگذرانند. از انواع مهم آن میتوان به مشاغل تعمیراتی، برقی و آموزشی اشاره کرد.
هزینه گرفتن پروانه کسب شامل ریز هزینه‌هایی از قبیل: هزینه صدور کارت و گواهی، هزینه دوره آموزشی احکام کسب و کار و تجارت، هزینه صدور کارت و گواهی، هزینه بازرسی بهداشت و هزینه بازرسی مکان می‌شود.
مزایای دریافت جواز کسب چیست؟
علاوه بر الزامی بودن دریافت جواز کسب و کار مبنی بر قانونی اعلام کردن آن و شروع فعالیت در کشور، گرفتن این مجوز مزایای مهمی را دربرمی‌گیرد که سبب رشد و شکوفایی هر چه بیشتر کسب و کار می‌شود تا به‌درستی ارتقا پیدا کند.
با در دست داشتن این سند معتبر شما می‌توانید از وام‌ها و تسهیلات بانکی مناسبی برخوردار شوید و از خدمات شهرداری بی‌نصیب نمانید. همچنین در ادامه برای رونق یا ارتقا کسب و کار خود می‌توانید از بیمه اجتماعی استفاده کرده و در مزایده‌های دولتی شرکت کنید.
در صورت نیاز به گسترش کسب‌وکار خود نیز می‌توانید از امکاناتی نظیر دریافت پروانه ساخت و واردات و صادرات کالا بهره‌مند شوید.
در نهایت یکی از بزرگترین مزایای اخذ پروانه کسب، پیدا کردن محلی برای کسب و کار با شرایطی ویژه است. خیلی از افراد که قصد راه‌اندازی کسب وکار خود را دارند، مشغله جا و مکان دارند. بنابراین، مجوز کسب این امکان را مهیا می‌کند تا به‌راحتی فعالیت خود را در شهرک‌های صنعتی تنها با پرداخت 30 درصد از هزینه پیشنهادی شروع کنید و مابقی هزینه را در چندین قسط پرداخت کنید.
پروانه کسب الکترونیکی
مراحل صدور پروانه کسب مثل کارت ملی به‌صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد. اطلاعات مهمی که در این مدرک درج می‌شود شامل: نام، کدملی و شماره شاسنامه است. این مدرک را میتوان در بسیاری از موقعیت‌ها به‌عنوان یک سند قانونی برای تایید هویت ارائه کرد. این سند دیجیتالی، مانند کارت‌ملی قابل شناسایی و پیگیری است و با هرگوه تحلفی مورد بازرسی قرار می‌گیرد.
وام جواز کسب
زمانی‌که جواز کسب و کار خود را می‌گیرید می‌توانید با مراجعه به بانک‌ها یا موسسات اعتباری از وام‌هایی برای توسعه کسب و کار خود بهره ببرید تا هر چه یشتر و بهتر کسب و کار خود را رونق ببخشید. از انگیزه‌های مهم برای اعطای وام به صاحبان کسب‌وکار عبور از موانع مالی و جبران خسارت‌‌های مالی در شرایط مختلف است. لازم به ذکر است که تقاضا و دریافت وام کسب و کار مقداری پیچیده و طاقت فرسا به نظر می‌رسد، اما با اندکی پیگیری و پیدا کردن روش‌های سریع و کارآمد میتوان پیچیدگی این فرایند را تسهیل کرد.
تمدید جواز کسب و کار
افرادی که قصد دارند کسب و کاری را راه‌اندازی کنند موظف به دریافت پروانه کسب هستند تا هر چه سریع‌تر فعالیت قانونی ورسمی خود را شروع کنند. در ضمن پیروی از قوانین تمدید جواز کسب در دستور کار قرار می‌گیرد. بنابراین، با توجه به دائمی یا موقتی بودن جواز کسبی که در اختیار دارید می‌بایست در جهت تمدید پروانه خود اقدام کنید در غیر این صورت با پلمپ کسب و کار روبرو خواهید شد.
برای تمدید جواز می‌توانید به سایت ایران اصناف مراجعه کرده و پس از ورود به قسمت پروانه کسب رفته و گزینه تمدید پروانه کسب را انتخاب کنید.
کلام آخر
اخذ جواز کسب وکار تنها از طریق سایت ایران اصناف و عبور از فیلترهای موجود این سایت امکان‌پذیر است. همچنین، داشتن صلاحیت فردی و دارا بودن مدارک لازم برای گرفتن پروانه کسب از نکات ضروری است. اما در هر صورت هزینه‌هایی شامل دریافت این پروانه می‌شود که بسته به نوع کسب و کار و جواز ممکن است متغیر باشد. مهم است بدانید که با استفاده از مجوز کسب و کار خود می‌توانید از تسهیلات ویژه بانکی و اجاره محل کار بهره‌مند شوید. تنها نکته مهم این است که هیچ‌گونه تخلف یا سواستفاده‌ای از این مجوز نکنید زیرا همانند کارت ملی سوابق آن در سامانه قابل پیگیری و بررسی است.